Yakın zamanda KUYİAD’la İTÜ arasında yapılan protokol doğrultusunda İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Mustafa Kumral’ın başkanlığında yapılması düşünülen Jeolojik Araştırma Kumru’da heyecan yarattı.
Uzun zamandır planlanan ve Kumru’da bir ilk olacak jeolojik araştırma bilimsel bir çalışma olup Kumru’nun yer altı kaynakları, işin uzmanlarınca tespit edilerek rapor haline getirilecek. Maden olup olmadığı, jeotermal su kaynakları bulunup bulunmadığı Türkiye’nin en iyi üniversitelerinden biri olan İstanbul Teknik Üniversitesi laboratuvarlarında analizleri yapılacak. Bu çalışmaya kim katkı yapıyorsa Kumru adına alkışlamak gerekir.
Planlanan çalışma mutlaka Kumru’da gerçekleşmelidir. Proje ile ilgili Doç.Dr. Mustafa Kumral hocamızın açıklamalarını “Kumru Medya” dan mutlaka dinlemenizi isterim. Olumsuz bazı söylemlere yönelik olsa gerek Mustafa hocamız açıklamalarının bir yerinde dikkat çeken şu ifadeleri kullanmaktadır. Bir hoca olarak doğayı tahrip edecek her tür faaliyetin karşısında olduğunu ve Kumru’muzda kesinlikle yer üstü ve yer altı tahribata izin verilmemesi gerektiğinin” özellikle altını çizmektedir.
Türkiye’nin en iyi Üniversitelerinden biri olan İstanbul Teknik Üniversitesi’nde görevli ve Kumru’nun değerlerinden Doç.Dr. Mustafa Kumral’ın başkanlığında ve KUYİAD gibi sivil toplum kuruluşunun sponsorluğunda Kumru’da hayata geçirilecek olan jeolojik araştırma ciddi manada bende heyecan oluşturdu. Çalışma ve sonuç şimdiden Kumru’muza hayırlı olsun.
Böyle müjdeli kısa bilginin ardından ben sizleri 2000 yılına götürmek istiyorum.
Yıl: 2000
Kumru Kaymakamımız rahmetli Mehmet Sarıcan beni, İstanbul Üniversitesi ve Kültür Bakanlığı’nın iş birliği ile planlanan Kumru ve köylerinin her karışını kapsayan “Yüzey Araştırması Projesi”nde görevlendirdi. Benimle birlikte görevlendirilenlerin arasında değerli hocam Dr. Cemalettin Yaktı ve Kütüphane Müdürümüz Osman Kasımoğlu’da yer aldı. Değerli bilim insanları ile Kumru’nun tüm köylerini karış karış dolaşarak yüzlerce fotoğraf çektik. O günlerde şimdiki gibi dijital makinalarda yoktu. Cebimizden harcamak üzere yüzlerce fotoğraf filmi kullandık. O günlerde çektiğimiz tüm fotoğraflar arşivimizde bulunmaktadır. Nasip olurda inşallah onları da yayınlarız.
Şimdi sizlere bundan 19 yıl önce Kumru’da bir ilk olan “Yüzey Araştırmalarda tuttuğum notların özetini paylaşmak istiyorum. Özet olarak...
Kumru İlçesinin yerleşme tarihi MÖ. 4500 yıllarına kadar gitmektedir. Son araştırmalarda yapılan bilimsel araştırmalar yerleşmenin tarihinin çok eskilere gittiğini ispatlamıştır.
Son olarak Temmuz 2000 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eskiçağ Tarihi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Özsait başkanlığında bir bilim adamları ekibince yüzey araştırması yapılmıştır. Araştırmada Kumru Öğretmenevi Müdürü olarak ben Bekir Akkaya, Dr. Cemalettin Yaktı ve Kütüphane Müdürü Osman Kasımoğu’da yer almıştır.
Yapılan bilimsel yüzey araştırmalarında Kumru’da yerleşmenin çok eskilere gittiği tespit edilmiştir.
Araştırma sonuçlarında bulunan eserler Ordu Müze Müdürlüğüne teslim edilmiştir.
“YÜZEY ARAŞTIRMALARI ETÜTLÜK VE ENVANTERLİK ESER TESLİM TUTANAĞI” şu şekildedir.
2000 YILI TOKAT, ORDU, AMASYA VE SAMSUN İLLERİ YÜZEY ARAŞTIRMASI ETÜTLÜK VE ENVANTERLİK ESER TESLİM TUTANAĞI
Ordu İli, Kumru ilçesi sınırları dahilindeki alanlarda yapılan yüzey araştırmasında toplanan ve aşağıda listesi çıkartılan etütlük ve envanterlik değerdeki eserler 27.07.2000 tarihinde Ordu Müze Müdürlüğüne teslim edilmiştir.
ETÜTLÜK ESERLER
CİNSİ : ADEDİ : BULUNTU YERİ :
1- Çatı kiremiti 1 Tekke Köyü
2- Seramik Parçası 1 Poşet Akçadere Köyü Keltepe Mevkii
3- Seramik Parçası 1 Poşet Karaağaç Köyü Kayadibi Mevkii
4- Seramik Parçası 1 Poşet Akçadere Köyü Küşnefak Kalesi
5- Seramik Parçası 1 Poşet Karacalı Mahallesi Cebecioğlu Tepesi
6. Seramik Parçası 1 Poşet Aşağıdamlalı Beldesi Ecelli Mahallesi
Kayadibi Mevkii
ENVANTERLİK ESERLER
CİNSİ : ADEDİ : BULUNTU YERİ :
1. Mil Taşı 1 Ayvalı Mahallesi (Kömerik Köyü)
Kilisebükü Mevkii
İMZA İMZA İMZA
Prof. Dr. Mehmet Özsait Mehtap Ateş M.Yücel Kumandaş
Araştırma Başkanı Kültür Bakanlığı Temsilcisi Ordu Müze Müdürü
Aynı tarihte yapılan araştırma Kültür Bakanlığı kayıtlarına şu şekilde geçmiştir. Prof.Dr.Mehmet Özsait’in raporunda da aynı bilgiler yer almıştır.
SAMUR MAHALLESİ TÜMÜLÜSÜ
Tümülüs, Kumru’nun kuzey batı kesiminde yer alan Samur Mahallesi’nde bulunmaktadır. Tümülüsün tam ortasında büyük bir ıhlamur ağacı mevcuttur. Tümülüsün tepesi son yüzyıllarda kesilerek düzenlenmiştir. Diğer kesimleri bitki örtüsü ile kaplı olan tümülüsün güneyinde 2 metre genişliğinde, tümülüsü çevreleyen bir duvar ya da yol görünümü veren doğu – batı doğrultulu ve hafif kavis veren, düzgün taşlardan yapılmış bir kalıntı bulunmaktadır.
Tümülüsün güney doğusunda geç dönemlere ait ostotek (küçük lahit teknesi – Ölçü : 105cm.x55cm.x35cm) ve bir parapet ya da mezar taşı olabilecek kabartma bezmeli levha taş (Ölçü: 106cm.x 70cm.x 10cm) bulunmuştur.
AŞAĞIDAMLALI ECELLİ MAHALLESİ KAYA MEZARI
Kaya mezarı, Kumru’nun 7 km güneydoğusunda yer alan Aşağıdamlalı (Fizme) Kasabası – Ecelli Mahallesi’nin 100m. Kuzeydoğusunda bulunmaktadır. Bu kaya mezarı Roma dönemine aittir. Sonraları farklı amaçlarla kullanılan mezarın girişi, kuzeydoğuya bakmaktadır. Konglomera tipi kayaya oyularak yapılmış mezarın iç kısmında, üç adet kline izine raslanmıştır. Orijinal şekli tam olarak anlaşılmasa da kaya mezarı yarım daire şeklindedir.
Kaya mezarının bulunduğu bölgede büyük bir alana yayılmış olan ve halen kullanılan mezarlıkta “Balbal” tipine benzeyen büyük mezar taşları vardır. Bu mezarlık ise Orta Çağ’da kullanılmıştır.
KAYADİBİ MEVKİİ
Aşağıdamlalı (Fizme) Kasabası Ecelli Mahallesi’nde, kaya mezarının 300m. Kuzeydoğusunda Kayadibi Mevkii’nde seramik parçaları bulunmuş, seramiklerin incelenmesi sonucu Erken Tunç Çağı’na ait bir yerleşim yeri tespit edilmiştir.
AKÇADERE (KÜŞNEFAK) KÖYÜ (KABAKLIK) MEVKİİ
Kumru’nun yaklaşık 4,5 km güneydoğusunda yer alan Akçadere Köyü’nün 500m. Güneydoğusunda Erken Tunç Çağı’na ait bir yerleşim yeri bulunmaktadır.
KUŞNEFAK KAYASI (KALESİ)
Kuşnefak Kalesi, Kumru’nun yaklaşık 4,5km. güneydoğusunda Akçadere (Kuşnefak) Köyü’nün yaklaşık 1,5km. doğusunda bulunmaktadır. Yüksek bir arazide bulunan Kuşnefak Kayası’nın bulunduğu alan son derece kayalıktır. Küşnefak Kayası’nın üst kısımlarında Erken Tunç Çağı’na ait yerleşim izleri bulunmaktadır. Tepenin batı kesiminde Ambarkayası, Kuzeyde esas Kuşnefak Kalesi denilen sarp kayanın ve kitlenin güneybatı aşağı kesiminde Belenbaşı Mevkii’nde büyük bir mezarlık bulunmaktadır.
Ambarkayası’nın güneyinde 50m. Aşağıda, içinde su kaynağı da bulunan büyük bir doğal mağara bulunmaktadır. Deprem nedeniyle yıkılan kale üzerinde Horasan harcı ile yapılmış bir duvar mevcuttur. Bu yerleşim yeri geç devirlerde de kullanılmıştır.
KARAAĞAÇ KÖYÜ KAYADİBİ MEVKİİ
Kumru’nun 10km. kuzeydoğusunda yer alan Karaağaç Köyü’nün 2km. batısında bulunan kayalığın güneydoğuya bakan tarafında oyularak yapılmış bir kaya mezarı bulunmaktadır. Mezar Helenistik tipte yapılmıştır. Kaya mezarı Roma dönemine aittir. Mezar çevresinde Erken Tunç Çağına ait çok sayıda seramik parçaları bulunmuştur.
TEKKE KÖYÜ AŞAĞIALAN MAHALLESİ
Kumru’nun 9km. kuzeydoğusunda, Karaağaç Köyü’nün güneyinde yer alan Tekke Köyü’nün Aşağıalan Mahallesi’nde birbirlerinden fazla uzak olmayan, kayaya oyularak yapılmış 5 adet lahit teknesi bulunmaktadır. Bu lahitlerin hemen hepsi aynı teknikle yapılmış olup kapakları mevcut değildir.
Tekke Köyü’nde bulunan, geç dönemlere ait bir çatı kiremidi Ordu Müze Müdürlüğü’ne teslim edilmiştir.
KARACALI MAHALLESİ CEBECİOĞLU TEPESİ
Kumru’nun 200m. Güneyinde, Dereboğazı Deresi’nin doğusunda bir tümülüs bulunmaktadır. Tümülüsün kuzeybatı eteklerinde Erken Tunç Çağına ait ve geç dönemlere ait bir yerleşim yeri mevcuttur. Bu alanda çok sayıda bu dönemlere ait seramik parçası bulunmaktadır.
BOYACILI YAYLASI YOL KALINTISI
Kumru – Korgan ilçeleri arasında Apsut Başı (Belalan Köyü Başı) Mevkii’nde, Niksar’ı Korgan’a bağladığı düşünülen taş döşemeli tarihi çok eskilere dayanan bir yol kalıntısı bulunmaktadır. Bu yolun Eni : 220cm. ile 250cm. arasında değişmektedir.
ŞENYURT KÖYÜ KAYA MEZARLARI
Kumru’nun 17km. güneybatısında yer alan Şenyurt Köyü’nde 2 adet Roma Dönemi’ne ait kaya mezarları bulunmaktadır. Bu iki mezar çok fazla tahrip edilmiştir.
BALI KÖYÜ ERİKDİBİ MEVKİİ (ALANCUK TEPESİ)
Kumru’nun 9km. kuzeybatısında Balı Köyü’nün 700m. Kuzey doğusunda Erken Tunç Çağı’na ait bir yerleşim yeri bulunmaktadır.
ESENCE KÖYÜ TAŞBAŞI MEVKİİ
Kumru’nun 11km. kuzey-kuzeydoğusunda Esence Köyü hudutları içersinde Taşbaşı Mevkii’nde Erken Tunç Çağı’na ait bir yerleşim yeri bulunmaktadır.
AYVALI MAHALLESİ KİLİSEBÜKÜ MAVKİİ
Kumru’ya bağlı Ayvalı Mahallesi’nde Kilisebükü Mevkii’nde M.S. 4. yüzyıla ait bir mil taşı taşı bulunmuş ve bu taş Ordu Müze Müdürlüğüne teslim edilmiştir.
KAYABAŞI KÖYÜ
Kumru’nun 6km. güneybatısında bulunan Kayabaşı Köyü’nün Abakdüzü ve Delikkkaya Mevkii’lerinde tahrip edilmiş Roma Dönemi’ne ait kaya mezarları bulunmaktadır.
KUŞKAYASI MEVKİİ
Kumru’nun 10km. güneybatısındaki Pösükden Mevkii ile Karacalar Köyü arasında bulunan arazi oldukça sarp kayalık bir arazidir. Bu mevkiide bulunan Kuşkayası Mevkii’nde tahrip edilmiş 3 adet kaya mezarı bulunmaktadır.
Düzlükten yaklaşık 400m. Yükseklikte olan Kuşkayası’nın doruk noktası düz bir alan olup, Yüzeyde Orta Çağ’a ait seramik parçaları bulunmaktadır.
FIRINÖNÜ YAYLASI
Fırınönü Yaylası’nda yer alan Karga Tepesi Mevkii’nde bir tümülüs kalıntısı bulunmaktadır. Bu tümülüsün üst kısımları tamamen tahrip edilmiştir.
Not: Daha sonraları bu araştırma Kültür Bakanlığı’nın tüm kaynaklarında Prof.Dr. Mehmet Özsait ismi ile yayınlanmış ve tüm yayınlanan eserlerde ismimiz zikredilerek teşekkür edilmiştir. Bu yazı o gün tuttuğum notların özeti olup ileride fotoğraflarda sayfalarımızda sizlerle paylaşılacaktır.
Buluşmak ümidiyle…
Bekir AKKAYA /06.08.2019/İYAD/Kumru Medya/Kumru
BLOG SAYFAM: https://bekirakkaya.blogspot.com/